Yazılımın sanayi mamulü kabul edilmesi ve Türkiye’de stratejik sektör olarak yazılımın önemi?
Geleceğe dönük ulusal katma değeri en yüksek sektör olan Yazılım Sanayinin Ulusça da Desteklenen “Öncelikli ve Stratejik Hedef Sektör” konumuna getirilmesi ve bu çerçevede Devlet ve ilgili kurumları tarafından özel teşvik ve destek kapsamı içerisine alınması şart olmuştur.
TOBB tarafından yazılımcıların sanayici kabul edilmesi sonrası bu önemli gelişmenin daha ilerisine ne yazık ki gidilememiştir. Yazılım sektörü bir sanayi dalı olarak diğer sanayi dallarından farklıdır. Örneğin; kapasite raporu v.b. konularda mevzuat açısından sorunlar yaşanmaktadır.
Yetişmiş beyin gücünün, teknolojik platformlar üzerinde yaptığı ar-ge çalışmaları sonucunda gerçekleştirdiği üretimlerin, bir ürüne dönüşmesi ve de bu ürünün satılıyor olması doğrudan yazılımın da bir sanayi olduğu sonucunu göstermektedir. Ancak başka ülkelere baktığınızda yazılım sanayimiz hakettiği itibarı ve desteği malesef ülkemizde görememektedir. Sektörün derinlemesine incelendiğinde on binlerce işgücünü sektöründe istihdam ettiği, sürekli olarak hem ülke içi hem de ülke dışı tüm sektörlerin teknolojik gelişimine ve dışa açılımına katkı sağlayan ürünler geliştirdiği göz ardı edilmemelidir. Sadece içerde kullanmaktan öte yazılım sektörümüz dışa açılacak kabiliyetlerini de göstermekte ve artık irili ufaklı bir çok şirketimiz de ihracat yapmakta ve başka ülkelerden yazılım talepleri almaktadır.
Mevcut yazılım ihracatımızı gerçekleştirenler kimler ?
Şu anda özellikle Savunma, Sağlık ve de Telekom sektörlerinde Türkiye’nin küçük büyük bir çok yazılım ihracatı yapan ve de artık vizyonuna bunu yerleştirmiş olan firmalarımız bulunmaktadır.
Bu firmalarımız fırsat buldukça imkanları dahilinde yurtdışı heyetlere katılarak bölgesel ülke ziyaretlerinde işbirliği fırsatları peşinde koşmaya başlamışlardır. Savunma alanındaki ihracatımız her geçen gün büyük artış göstermektedir. Havelsan, Milsoft, Meteksan, Ayesaş ve bir çok Ulusal Bilişim Şirketi özellikle savunma alanında STM ‘nin de destekleriyle yurtdışına savunma alanında yazılımlar geliştirmekte, hizmetlerini taşımakta ve de ihracat yapmaktadırlar.
Türkiye’de yazılım ihracatının önündeki temel engeller?
Ülkemizde yazılım Dış Ticaret mevzuatında hizmet kalemi olarak nitelendirilmektedir. İhracat esnasında da devletin denetlenebilir altyapılara sahip olmamasından dolayı da yazılım ihracatçısı diğer sektörlerden daha fazla katma değer oluşturmasına rağmen hakettiği destek ve teşviklerden faydalanamamaktadır.
Normal şartlarda yazılımın ihracatında mevzuat anlamında direk engelleme gibi bir durum sözkonusu değildir. Dileyen yazılımcı ihracatını mevzuatın gerektirdiği şekillerde yapabilmektedir. Ancak cdrom ile yapılan yazılım ihracatında cdrom içeriği ile cdrom bedeli kıyaslanmaya kalkıldığında herhangi bir denetleyici müessese olmadığından dolayı ihracatçımız zorluklarla karşılaşabilmektedir. Yazılımın bir lisans numarası ile yapılması durumunda ise iş daha da zorlaşmaktadır.
Bu sorundan dolayıdır ki devletin ihracat kayıtlarında yazılım sektörü çok küçük rakamlarla ifade edilmektedir. 200-250 milyon dolar mertebesinde olduğunu tahmin ettiğimiz yazılım ihracatımız sürekli artış göstermektedir. Devletin ilgili makamlarının bir araya gelmesi ve ortak mutabakatları sonucunda yazılım ihracatçısının benzeri sıkıntılarına çözum geliştirmeleri şarttır.
Yazılım sektörü katma değeri ve verimliliği yüksek bir sektördür: Örneğin geliştirilen bir yazılımda yüzde 60-80 oranında yurtiçi katma değer yaratmak mümkündür. Bu yüzden üretimi ve ihracatı kapsamında döviz kaybettirmeden döviz kazandıracak tek sektördür. Geleneksel üretim sektörü ile karşılaştırınca, bilişim sektöründe kişi başına yaratılan katma değer ve elde edilen satış değeri herhangi bir üründen daha yüksektir.
Gerek Yatırım ve İhracat teşvikleri, gerek ise istihdam ve vergi politikalarının Yazılım Sektörüne göre şekillendirilmesi Türkiye’nin ihracat yapısını da, olumlu yönde etkileyecektir.
Ülkemiz Ulusal Yazılım Sektörünün Ulusça desteklenmesi için politikalar üretilmeye çalışılmaktadır. Devletin bu süreci desteklemesi bu sürecin gelişimine ve de yazılım şiketlerimizin kalitelerinin, üretim kapasitelerinin ve de istihdam olanaklarının artmasına imkan sağlayacaktır. Yazılım sektörünün iç pazarda sahiplenilmesi, tercih edilmesiyle beraber, yazılım ihracatımızında artışına katkı sağlanmış olacak ve firmalarımızda Ar-Ge’ye daha fazla kaynak ayırmalarıyla yenilikçi teknolojileri üretmelerine imkan sağlanmış olacaktır.
Böylece ülkemizi dünyada yazılım alanında da temsil edecek şirketlerimizin her biri birer global şirket haline gelebilecek ve bu şirketlerimizin de diğer dünya şirketleri gibi yenilikçi teknolojiler üreterek dünyaya teknoloji ihraç etme imkanlarına da katkı sağlanmış olacaktır.
Öte yandan bilişim sektörünün yatay bir sektör olması sebebiyle, Dış Ticaretle uğraşan firmalarımızin dışa açılmada bilişim teknolojilerinden faydalanma amacıyla yaptıkları BT yatırımlarından yetersiz seviyede faydalandıklarını, örneğin e-ticaret olanaklarının az kullanıldığı görülmektedir. Kobilerimizin ve de İhracatçı firmalarımızın, BT yatırımlarını ve e-ticarete olan yatırımlarını arttırmaları halinde, yazılım sektörümüz ülkemiz ihracatının artışına da ciddi oranlarda katkı sağlayacaktır.
Hangi konuda yazılımlar ihraç edebiliyoruz ?
Özellikle savunma, telekomünikasyon ve son dönemlerde de sağlık alanındaki yazılımlarımızın ihracattaki paylarının yüksek olduğu görülmektedir.
Ülkemizde sökonusu ülkelerdeki gibi dünya devlerinin sipariş verdiği ya da tesis kurduğu dev yazılım fabrikaları malesef bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu ülkelerin yapmış olduğu üretim ve ihracat seviyesine ulaşmamız ancak otomotivde de olduğu gibi yazılım devlerinin ülkemizde yapacakları yatırımlarla gerçekleşebilecektir.
Türkiye kendi imkanlarıyla küçük yazılım fabrikaları ve küçük girişimcilerle, daha çok sektörel çözümler geliştirmekte, ayrıca savunma alanında da gömülü yazılımlar geliştirerek ihracat yapmaktadırlar.
Ülkemizin dışarıdan taşeron olarak iş alabilmesi ancak işgücü maliyetleri ve de diğer girdiler konusunda devletin desteği önemlidir ve bu destek sağlanırsa, sektörümüz dışarıdan daha fazla yazılım işi alacaktır.
Türkiye yazılım ihracatı konusunda kendisine ne tür hedefler koymalı ve nereden başlanılmalıdır?
Artık Yazılım Firmaları iş planları arasına ihracat hedefini muhakkak koymalıdırlar. İhracat hedefi ile yola çıktığınızda ister istemez yurtdışı koşullarında iş yapmanın gerektirdiği hedefe uygun yapılandırmalar da beraberinde gelecek ve bu yazılım şirketlerimiz Uluslararası arenada iş yapabilir hale geleceklerdir.
Küçük ya da büyük her şirketin bir şekilde kendine orta veya uzun vadede koyacağı ihracat hedefi yanında Dış Ticaret mevzuatını da öğrenmeli ve buna uygun personel istihdamına da gitmelidirler. Ayrıca Şirket üst düzey yöneticilerinin de dış ticaretle yakın ilgilenmesi ve de eğitimler alması, Yurtdışına giden ticari heyetlere bürokratlarla beraber katılarak bizzat yerinde analizler yapmaları ve tecrübe edinmeleri gerekmektedir. Bir taraftan ülkeler bazında yapılan pazar araştırmalarından faydalanmalı, ülkeler hakkında bilgiler toplayıp, o ülkelerdeki ihalelerine, projelerine teklif verebilecek durumlara gelmelidirler. Ayrıca hedef pazarlara yönelik ülkelerde kendilerine bir iş ortağı edinerek o ülkedeki tüm projelerden haberdar olmaları da dışa açılım açısından faydalı olacaktır.
Ülkemizde TOBB ve TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) dahil bir çok Sivil Toplum kuruluşumuz yurtdışından işbirliği çağrılarını yayınlamaktadırlar. Bunları takip ederek oralardaki projelerle yakından ilgilenilmelidir.
Devletimizin yurtdışına çıkmak ve açılmak isteyen tüm şirketlere sağladığı oldukça geniş imkanlar bulunmaktadır. Örneğin fuarlar, ofis açma, tanıtım faaliyetlerinde bulunma, heyetlere katılma v.b. gibi. En azından yazılım firmalarımızın bu imkanlardan faydalanarak yurtdışında iş alma ve pazarlar hakkında bilgi sahibi olmaları açısından çok yararlı olacaktır.
Ayrıca ülkemizde e-devlet konusunda oluşan bilgi birikimi de diğer gelişmekte olan ülkelere zaman geçirmeden pazarlanacak duruma getirilmelidir. Bürokratları ve ilgili Bakanlarımızla Türkiye olarak bu ülkelere e-devlet, e-bankacılık ve de e-ticaret konusundaki hem çalışmalarımızı anlatmalı ve ortak projeler geliştirmeyi önermeliyiz. Devletin Özel Sektörle bu işbirliği sonucunda sektör olarak bir çok ülkeden yazılım projeleri alabiecek durumdayız.
İhracatçı birliklerinin Türkiye için anlam ve önemi. Katkıları? Yazılım ihracatçı birliklerinin getirebileceği faydalar?
İhracatçı Birlikleri adından da anlaşılacağı üzere ihracat yapmak üzere ya da yapmakta olan şirketleri bir araya toplayan, onların sorunlarını çözmek ve de önlerini açmak üzere faaliyetlerde bulunan, destekleyen ve omuzlarında taşıyan Türkiye İhracatçılar Meclisi çatısı altında birleşen Devletin’de içerisinde olduğu önemli bir kurumdur. Yazılım sektörü olarak malesef bu yapının içerisinde direk kendimizi ifade edeceğimiz bir sektörel yapılanma olarak yer almamaktayız. Sektörümüz ihracat mevzuatında Bilişim ve Yazılım Sektörü olarak İMMİB (İstanbul Maden Metal İhr.Birliği) içerisinde Elektronik İhracatçıları arasında yeralmaktadır.
Bir birliğe sahip olma fırsatı yakalandığında bunu çok iyi değerlendireceğine inandığımız Ulusal Yazılım Sanayimiz özellikle bulunduğumuz bölgede ihracatta söz sahibi olacaktır. Komşu ülkeler, orta asya türk cumhuriyetleri, orta doğu ve Arap ülkeleri Türkiye için ciddi pazarlar olarak görülmektedir.
Bundan hareketle Stratejik Eylem Planlarına da girmiş olan yazılım ihracatçı birliğinin kurulma süreci malesef gerçekleşmemiştir.
İhracatçı Birliği olmayan, odası olmayan ve de Devlet kanadında tam anlamıyla sahibi olmayan Yazılım Sektörümüzün sahiplenilmesi ve de yeni yapılanmalara gitmesi halinde ihracatını arttırıp tüm dünyaya yazılım ihracatı yapması ve hizmet götürmesine inancımız sürmektedir. Devletimizin de artık bu gerçeği görmesini ve gerekli yasal düzenlemelerle sorunlarımıza çözüm üretmesi ve de Yazılım Sektörünü Stratejik Sektör ilan ederek gelişip yurtdışına açılmasına katkı sağlamasını beklemekteyiz.
Unutulmamalıdır ki “Ulusal Yazılıma Ülke Olarak Sahip Çıkarsak, Her Alanda Dışa Bağımlılığımız Azalacak, İşsizlik Azalacak, İhracatımız Artacak ve Ülkemiz Daha Hızlı Kalkınacaktır.”
Not: Yazılım İhracatı ile ilgilenen kişi veya firmalar http://groups.yahoo.com/group/YazilimIhracati/ grubumuza katılarak diğer şirketlerle bilgi paylaşımında bulunabilirler.
Üye olmak için yazılım firması olması ve de ihracat hedefi olması zorunludur. Grup dışarıya kapalıdır.
Saygılarımla,
Ertan BARUT
GLOBALNET İnternet Teknolojileri Ltd.Şti.
e-posta: [email protected] e-Posta adresi istek dışı postalardan korunmaktadır, görüntülüyebilmek için JavaScript etkinleştirilmelidir
Gsm : 0532 426 12 66
Tel : 0312 473 88 80
Fax : 0312 473 88 83
